Dollar put kracht uit sterke schommeling van exotische valuta

ANALYSE – In een commentaar in de Volkskrant van 11 april vraagt columnist Peter de Waard zich hardop af of de hegemonie van de dollar op z’n retour is. Steeds meer landen en handelsblokken spreken met elkaar af in eigen munt te betalen.

De BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) hebben aangekondigd een digitale munt te lanceren en ook de Asean-landen (met bijvoorbeeld Indonesië als grootmacht) willen de afhankelijkheid van de dollar beperken.

Al deze signalen hebben effect op de financiële markten. De goudprijs stijgt, de koers van de bitcoin gaat omhoog en een euro kost bijna 1,10 dollar.

Dollar biedt zekerheid bij zakendoen

De vraag is of al deze ontwikkelingen inderdaad het begin van het eind van de dominantie van de dollar betekenen. Voor heel veel lokale economieën in Afrika en Azië is de dollar immers nog van wezenlijk belang. De dollar blijft voor veel ondernemingen dan ook een veilige haven, wat de Amerikaanse munt weer versterkt.

De internationale handel met landen als Tanzania, Mozambique of Namibië is omgeven door onzekerheden vanwege de instabiliteit in de regio, zodat je als Nederlandse handelspartner zekerheid wil inbouwen. Zeker als het gaat om valuta.

De lokale munteenheid in deze landenis in veel gevallen verre van stabiel. Om risico's te vermijden spreken veel bedrijven af om in dollars te betalen of betaald te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de import van rozen of andere agrarische producten uit Kenia en landen in die regio.

Hoge beweeglijkheid van exotische valuta

En risico's zijn er zeker. In de eerste plaats gaat het om een wisselkoersrisico. Zogenoemde 'exotische valuta' hebben over het algemeen een hogere volatiliteit dan grote valuta zoals de Amerikaanse dollar of de euro. Dit betekent dat de wisselkoersen tussen dergelijke valuta en grote valuta kunnen fluctueren en aanzienlijke impact kunnen hebben op de kosten en winstgevendheid van een bedrijf.

In de tweede plaats kun je spreken van een liquiditeitsrisico. Exotische valuta kunnen moeilijk te verhandelen zijn, vooral wanneer het gaat om grote bedragen. Dit kan leiden tot liquiditeitsproblemen als een bedrijf niet in staat is om snel valuta die minder makkelijk verhandelbaar zijn, om te zetten in de gewenste valuta. Het omwisselen van exotische valuta kan daarnaast nog aardig in de papieren lopen, dus dat moet je als ondernemer incalculeren.

Ten slotte moet je altijd rekening houden met het feit dat je handel drijft met landen waar politieke stabiliteit ontbreekt. Dit schrikt investeerders doorgaans af en kan bijdragen aan sterke valutaschommelingen. Plotselinge torenhoge inflatie is in dit soort landen niet ongebruikelijk.

Ondernemers kunnen zich tegen een deel van deze risico’s beschermen door bijvoorbeeld valutatermijncontracten af te sluiten of door hun prijzen aan te passen aan de valutakoersen.

Door te betalen in dollars, gaat de prijs wellicht omhoog. De leverancier moet immers betalen voor het inwisselen van dollars tegen de lokale munt, bijvoorbeeld om zijn personeel uit te betalen. In sommige gevallen kan het dan ook voordeliger zijn om in de lokale munt te betalen. Dit vraagt wel om een goede monitoring van alle ontwikkelingen en om het constant berekenen van je opties.

Ter illustratie van het bovenstaande gaan we hieronder wat dieper in op op twee valuta die elk een grote en opkomende economie vertegenwoordigen: de Keniaanse shilling (KES) en de Zuid-Afrikaanse rand (ZAR).

Kenia: gevoelig voor olieprijs

De waarde van de Keniaanse munt is sinds medio 2021 onder druk komen te staan, mede door de sterke stijging van de wereldwijde prijzen voor ruwe olie. Dit heeft niet alleen geleid tot een piek in de vraag naar dollars door Keniaanse olie-importeurs, maar ook tot een verslechtering van de handelsbalans. Kenia is immers een netto importeur van importeur van aardolie.

Ondanks deze wereldwijde ontwikkelingen en de ernstige droogte in sommige regio's, blijft de economie van Kenia veerkrachtig. Begin mei wordt het groeicijfer over het vierde kwartaal van 2022 gepubliceerd en dat komt naar verwachting uit op 4,7 procent. Het is nog maar de vraag of dit groeitempo aanhoudt in 2023.

Hoewel de centrale bank van Kenia de rente in stappen verhoogt om inflatie in te dammen, blijven de kosten voor het levensonderhoud relatief hoog voor de Keniaanse bevolking. Ook de droogte blijft aanhouden. Daar staat tegenover dat de olieprijzen weer aan het dalen zijn, wat goed is voor de binnenlandse economie.

Tevens beschikt de centrale bank over voldoende buitenlandse reserves, wat de nodige armslag geeft. Ondanks deze enigszins geruststellende feiten, is het voor Nederlandse ondernemers die zaken doen met Kenia essentieel om de valuta-ontwikkelingen nauw te monitoren om niet tegen verrassingen aan te lopen.

Zuid-Afrika: stroomuitval maakt economie kwetsbaar

De Zuid-Afrikaanse Rand heeft uitdagingen van een andere orde. De waarde van de rand ten opzichte van de dollar is in 2022 onderuitgegaan. Dit kwam onder andere door verontrustende ontwikkelingen rondom de binnenlandse economie, die continu geteisterd wordt door grootschalige stroomuitval.

De stroomvoorziening in Zuid-Afrika is ronduit onbetrouwbaar. De verwachting is dat dit ook in 2023 grote impact zal hebben op de economische stabiliteit van het land. De centrale bank zal vermoedelijk de rente blijven verhogen, wat niet gunstig is voor de economie, maar wel voor de waarde van de rand.

Een hogere rente is namelijk goed nieuws voor investeerders en handelaren; de munt verliest dan naar verwachting niet of minder snel z'n waarde. Daar staat tegenover dat de rand één van de meest volatiele munten blijft in de opkomende markten; waakzaamheid is dus geboden. 

Godard Strengers is valutadealer voor Ebury. Na enkele jaren vanuit Londen te hebben gewerkt, is hij nu werkzaam bij Ebury aan de Zuidas in Amsterdam.